Risico's
Soms is vuur niet jouw grootste risico
In België zetten 10.900 vrijwillige brandweerlieden en 6.400 beroepsbrandweerlieden zich dag en nacht in om mensen te helpen. Ze komen tussen bij brand, verkeersongevallen, overstromingen, instortingen en andere incidenten. De brandweerlieden worden tijdens deze interventies echter zelf ook blootgesteld aan een aantal beroepsrisico’s.
De FOD Binnenlandse Zaken lanceert daarom een campagne voor de brandweerlieden. Deze campagne werd ontwikkeld in samenwerking met Netwerk Brandweer, Rezonwal, Brandweer Brussel en de representatieve vakorganisaties.
De hulpverleningszones kunnen het campagnemateriaal gebruiken om brandweerlieden over deze risico’s in te lichten en hen te ondersteunen via procedures en een aantal nuttige tips.
- Een eerste luik ging over de hygiëneregels die tijdens een interventie gevolgd moeten worden om bepaalde gezondheidsrisico’s te vermijden.
- Het tweede luik gaat over hoe om te gaan met agressie.
- Het laatste luik gaat over het belang om fit te blijven.
Fitheid
Fit zijn is belangrijk als je tijdens een brand moet interveniëren met je interventiepak, een persluchtmasker of met een brandslang.
Hetzelfde geldt als je een persoon moet redden. Als je conditie niet optimaal is of als je overgewicht hebt, zijn er verschillende oplossingen. Probeer samen te sporten met collega’s en informeer naar de mogelijkheden die aangeboden worden in je hulpverleningszone.
Ontdek hier onze 10 tips om je fysieke conditie te onderhouden en kijk naar de video’s van olympisch medaillewinnaar Bashir Abdi en WBA-kampioen Ryad Merhy.
Lees ook de opleidingsmodule die informatie bevat over gezonde voedingsgewoontes en fysieke trainingen.
Gids conditiebeleid
De werkgroep conditiebeleid van Netwerk Brandweer heeft een Gids conditiebeleid ontwikkeld voor het opstarten, bijsturen of verbeteren van een conditiebeleid binnen een hulpverleningszone.
In deze gids worden fysieke doelstellingen en vrijblijvende aanbevelingen gekoppeld aan verschillende stappen in de brandweercarrière: vanaf de selectie, in de opleiding en tijdens de loopbaan. Er worden ook enkele praktische tips aangeboden om aan de slag te gaan binnen je eigen hulpverleningszone en je conditiebeleid te stimuleren.
10 tips om je fysieke conditie te onderhouden
- Bouw stap voor stap op en neem voldoende rust tussen je trainingssessies om blessures te vermijden. Laat je indien mogelijk begeleiden door iemand met kennis van trainingsschema’s.
- Drink elke dag veel water (1,5 a 2l), probeer gezond te eten en voldoende te slapen (+/- 8u per nacht).
- Probeer in groep te trainen, groepsgeest werkt immers motiverend.
- Stel een minimum van drie trainingssessies van ongeveer 40 minuten per week voorop.
- In je conditietraining moet je in staat zijn om een gesprek te blijven voeren met je trainingspartner.
- Een circuit met eigen lichaamsgewicht of houdingsoefeningen zorgt voor een leuke afwisseling in je trainingen.
- Vergeet zeker geen warmup en cool down in je traingssessie.
- Probeer eens een nieuwe, voor jou onbekende, sport te ontdekken om je sportieve geest te ontwikkelen.
- Plan je sportmoment in je agenda.
- Kom eens met de fiets, al lopend of te voet naar de kazerne en neem de trap in plaats van de lift.
Bekijk hier de video van het bezoek van Olympisch bronzen medaille-winnaar Bashir Abdi:
Download de video - download en deel de teaser (15 sec.)
Bekijk de video van het bezoek van Belgisch bokser Ryad Merhy, opgenomen door de Hulpverleningszone Hainaut-Est:
Wist je dat er een Ministeriële Omzendbrief over fysieke paraatheid van brandweerlieden bestaat?
Opleiding
In Module 5 Fysieke Paraatheid van het brevet B01 (brandweerman/brandweervrouw)
vind je in het hoofdstuk “De sportieve basis” meer informatie over gezonde voedingsgewoontes en wat een goede persoonlijke hygiëne inhoudt. Je vindt er ook meer informatie over de voorbereiding en fysieke training, met voorbeelden van oefenschema’s.
Ook wordt er aandacht besteed aan het Preventief Periodiek Medisch Onderzoek (PPMO) dat beschreven staat in de Ministeriële Omzendbrief over fysieke paraatheid. PPMO test de fysiek, motoriek en techniek van het brandweerpersoneel, en geeft feedback over welke punten bijgeschaafd moeten worden.
Je vindt hier ook een film over PPMO: https://www.youtube.com/embed/8-_sjPrqP2M
Campagnemateriaal:
Download de video over fitheid
Tip 1 Je gezondheid is belangrijk. Hou ze op peil voor jezelf en voor je collega’s. Tip 2 Motiveer jezelf en je collega’s. Train eventueel samen. Tip 3 Je zone biedt je mogelijkheden om aan je conditie te werken. |
Je hulpverleningszone biedt verschillende mogelijkheden aan om je fysieke conditie te onderhouden.
Affiche A4 - PDF 313 Kb | |
Poster A3 - PDF 366 Kb | |
Totem (100mm/400mm/1800mm) - PDF 559 Kb | |
Banner web - 1920X495 px - PNG 1,25 Mb | |
e-mail banner - 600X120 px - PNG 127 Kb | |
Printfolder - PDF 5897 Kb |
Agressie
Brandweerlieden worden, net zoals de leden van andere hulpdiensten, geconfronteerd met agressie tijdens hun interventies. Geen enkele vorm van agressie – ook licht fysieke agressie of verbale agressie – zijn in geen geval acceptabel en vormen zeker geen “part of the job”.
Als je geconfronteerd wordt met een vorm van agressie, is het belangrijk om het geval van agressie:
- te vermelden in het interventieverslag,
- intern te melden aan de preventieadviseur of vertrouwenspersoon,
- een klacht in te dienen bij de politie.
Het systematisch bijhouden van gevallen van agressie laat toe om statistieken te maken en zo een duidelijk beeld te krijgen van het probleem. Deze informatie kan gebruikt worden om de context in kaart te brengen en als leidraad voor het uitwerken van preventieve maatregelen en richtlijnen om agressie tegen te gaan. Als brandweerman of brandweervrouw kan je via opleidingen correct leren omgaan met gevallen van agressie. Weet ook dat je niet alleen bent en je altijd bij iemand in je zone (bijvoorbeeld de preventieadviseur of vertrouwenspersoon ) terecht kan als het nodig is.
Download de video over agressie
Tip 1 Bekijk eerst of de situatie veilig is vóór je actie onderneemt. Tip 2 Meld verbale of fysieke agressie altijd bij de preventieadviseur. Die is er voor jou. Tip 3 Vraag steun bij een vertrouwenspersoon, de preventieadviseur of een leidinggevende. |
Vraag bijstand van de politie tijdens een interventie
Als je bijstand van de politie nodig hebt tijdens een interventie, kan je die vragen door 101 te bellen. Dat doe je best via de app 112 BE.
Deze laat toe om je locatie te bepalen. Bij de registratie (wanneer je je profiel invult in de app na de installatie) kan je in het opmerkingenveld invullen dat je bij de brandweer werkt.
In uitzonderlijke gevallen laat de app 112 BE ook toe om via sms of chat te communiceren als de operator deze optie activeert.
Meld agressie altijd na een interventie
Licht de preventieadviseur van je hulpverleningszone altijd in als je met agressie geconfronteerd werd. Gebruik eventueel een meldingsformulier als je hulpverleningszone daarover beschikt.
Afhankelijk van de ernst van de agressie, kan je ook een klacht indienen bij de politie. Lees de FAQ ‘omgaan met agressie’ om het juridisch kader te kennen dat geldt als je slachtoffer wordt van agressie. Zorg er ook voor dat gevallen van agressie ook altijd systematisch ingevuld worden in het interventieverslag. Duid hierbij aan of het ging over verbale agressie, fysieke agressie of gooien van voorwerpen.
Volg opleidingen rond omgaan met agressie
Het Federaal Kenniscentrum voor Civiele Veiligheid heeft, in samenwerking met experten, twee nieuwe opleidingen laten uitwerken rond omgaan met agressie tijdens een interventie. Beide opleidingen zijn erkend als voortgezette opleiding en staan open voor alle brandweerlieden – van brandweerman/brandweervrouw tot officier, zowel voor vrijwilligers als beroepsbrandweerlieden.
In de opleidingen komen de kennis en vaardigheden rond deze problematiek aan bod, zodat het verlenen van hulp en bijstand in situaties van agressie in veilige arbeidsomstandigheden kan verlopen. Hierbij wordt gestreefd naar een adequaat handelen zonder slachtoffers de dienstverlening te ontzeggen die hen moet worden verleend én waarbij de hulpverlener zijn of haar veiligheid niet uit het oog verliest.
- De opleiding ‘Resultaatgericht communiceren met moeilijke burgers en omstaanders tijdens interventies op het terrein voor de operationele brandweerlieden’ helpt je om een geval van agressie te begrijpen, maar biedt ook inzichten in het belang van én het effect van communicatie in diverse situaties van agressie. Ook de invloed van het eigen gedrag in situaties van agressie wordt nader bekeken. Deze opleiding heeft als doel om je te helpen om preventief op te treden in situaties die je met de nodige voorzichtigheid moeten benaderen. Je leest hier meer over de inhoud van deze opleiding.
- De opleiding ‘First Responder Anti-Agression Training’ legt de focus op je eigen veiligheid wanneer je in aanraking komt met verbale en/of fysieke agressie tijdens het uitvoeren van je functie. Je leert correcte en professionele inzethoudingen aan om geweld te voorkomen en/of in te dijken, waarbij rekening worden gehouden met het wettelijk kader bij gebruik van geweld. Deze opleiding heeft als doel de eigen veiligheid te kunnen bewaken in situaties van niet te voorkomen fysieke agressie. Je leest hier meer over de inhoud van deze opleiding.
Deze twee opleidingen duren een dag en bevatten zowel theorie als praktijk aan de hand van rollenspelen. Ze kunnen los van elkaar gevolgd worden, maar versterken elkaar.
Lees hier de brief van de minister van Binnenlandse Zaken die gericht werd aan de hulpverleningszones en een overzicht geeft van de bestaande maatregelen en de vraag naar bijkomende acties.
Campagnemateriaal:
Affiche A4 - PDF 369 Kb | |
Poster A3 - PDF 369 Kb | |
Totem (100mm/400mm/1800mm) - PDF 560 Kb | |
Banner Web - 1920X495 Kb - PNG 1,15 Mb | |
e-mail banner - 600X120 - PNG 128 Kb |
Hygiëne
Als brandweerman- of vrouw word je regelmatig geconfronteerd met rook, roet of andere stoffen die giftig kunnen zijn of een negatieve impact kunnen hebben op je gezondheid. Daarom zijn er procedures om kledij en materiaal grondig te reinigen na elke interventie. Volg deze procedures altijd. Ze zijn er niet zomaar of enkel om alles net te houden, maar vooral om jou en je collega’s te beschermen.
De blootstellingsduur aan schadelijke stoffen ten gevolge van rook en roet vóór, tijdens en na een brandinterventie kan je beperken door een goede hygiëne en een doelgericht onderhoud en manipulatie van de interventiekledij en de uitrusting. Wanneer men tijdens brandinterventies geconfronteerd wordt met extra gevaren (asbest, nano-deeltjes, gevaarlijke stoffen, …) dan moet je deze richtlijn uitbreiden met maatregelen volgens het advies van een Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS).
Download de video over hygiëne
Bekijk hier ook de video van Zone de secours Vesdre - Hoëgne & Plateau (Zone Liège 4), die het gevaar op contaminatie tijdens, maar ook na een interventie, in beeld brengt:
Tijdens de opnames van deze film werd geen blusschuim, maar scheerschuim gebruikt.
Tip 1 Volg de procedures om je outfits en materiaal schoon te houden. Tip 2 Zorg ervoor dat je geen schadelijke stoffen meeneemt naar de kazerne of naar huis. Tip 3 Zorg voor elkaar en moedig collega’s aan om de procedures te volgen. |
De standaard operatie procedure voor een goede hygiëne bij een interventie vind je hier
Voor specifieke gevaren zoals asbest of nano-deeltjes, gevaarlijke stoffen, moet deze richtlijn uitgebreid worden met het advies van de Adviseur Gevaarlijke Stoffen.
Ook in de opleiding voor de brandweerlieden wordt aandacht besteed aan de gevaren van rook:
Zo wordt in de Module 2 Individuele Bescherming van de brevetopleiding B01 stilgestaan bij de samenstelling van rook, en de invloed die rook onder meer heeft op de ademhaling. De module belicht ook bepaalde eigenschappen van rook waarmee je tijdens elke interventie rekening moet houden.
In tegenstelling tot wat je soms hoort of leest is rook altijd giftig! Rook kan bovendien neerslaan of condenseren op je kledij en je huid. Hierdoor kunnen giftige stoffen aan het lichaam worden afgegeven. Een goede hygiëne kan de opname via de huid voorkomen.
Je kan je kennis over rook en de gevaren ervan opfrissen via volgende link
In de brevetopleiding M01, meer bepaald in Module 3 Brandbestrijding 2, wordt een volledig hoofdstuk gewijd aan hygiëne op de interventieplaats. Er worden meerdere studies vermeld met betrekking tot de gezondheid van de brandweerlieden, maar je vindt er ook concrete maatregelen in het kader van hygiëne – niet alleen op de plaats van de interventie, maar ook wat te doen bij het vrijgeven van de interventieplaats. Er wordt ook aandacht besteed aan de hygiëne in de brandweerpost, na de terugkomst van een interventie. Ten slotte wordt ook het protocol gedeeld, dat door zone 2 van Luik (IILE) ter beschikking werd gesteld.
Raadpleeg het hoofdstuk gewijd aan hygiëne op de interventieplaats hier
Meer nuttige links vind je hier:
Campagnemateriaal:
Affiche A4 - PDF 318 Kb | |
Poster A3 - PDF 369 Kb | |
Totem (100mm/400mm/1800mm) - PDF 551 Kb | |
Kleerhanger - PDF 105 Kb | |
Banner Web - 1920X495 px - PNG 1,18 Mo | |
e-mail banner - 600X120 px - PNG 128 Kb |